2024 жылы геосаяси тұрақсыздық әлемдегі бизнестің басты қатеріне айналды. KPMG-дің "Top Risks Forecast 2024" есебінде әлемдік экономиканы анықтайтын және компаниялардан бейімделуді әрі тәуекелдерді басқаруда проактивтілік талап ететін негізгі үрдістер қарастырылған.
Бұл үрдістердің ішінде ең маңыздылары: сауда шектеулерінің күшеюі, операциялық тұрақтылықтың қажеттілігі және жасанды интеллектті реттеудегі олқылықтар.
Сауда шектеулері: жаһандық экономикалық интеграцияға қауіп
Сауда саясаты барған сайын ұлттық қауіпсіздік мәселелеріне тәуелді бола түсуде, бұл протекционизмнің өсуіне және жаһандық жеткізу тізбектерінің ыдырауына әкелуде. 2019 жылға дейін сауда шектеулерінің саны салыстырмалы түрде тұрақты болып қалса, 2023 жылға қарай олардың саны үш есеге артып, 3000-ға жетті. Мұндай динамика компанияларды жаңа ережелерге сәйкестікті қамтамасыз ету үшін өздерінің жеткізу тізбектерін қайта құруға және шығындарды көбейтуге мәжбүрлейді.
Мысалы, жартылай өткізгіш технологияларға және маңызды минералдарға экспорттық шектеулер әлемдік державалар арасындағы стратегиялық бәсекелестіктің негізгі құралына айналды. Бұл шаралар маңызды ресурстарға қолжетімділікті шектеп қана қоймай, жаһандық өндірістік процестерге де әсер етеді, компанияларды тәуекелдерді азайту үшін жаңа нарықтар мен серіктестер іздеуге мәжбүр етеді.
Операциялық тұрақтылық: жаһандық тұрақсыздық жағдайында жаңа стандарт
Қақтығыстардың көбеюі және жаһандық қауіпсіздік жүйесінің әлсіреуі компанияларды операциялық тұрақтылық стратегияларын қайта қарауға мәжбүр етуде. 2022 жылы қақтығыстарға қатысушы елдердің саны 91-ге жетіп, 2008 жылғы көрсеткіштен айтарлықтай асып түсті, сол кезде мұндай елдер саны 58 болған. Қақтығыстардың экономикалық салдары әлемдік ЖІӨ-нің 12,9%-ын құрайды, бұл бизнестің тұрақсыздық жағдайында тұрақтылықтың маңыздылығын көрсетеді.
Операциялық тұрақтылық стратегияларын енгізбеген компаниялар жеткізу тізбегіндегі үзілістер мен активтерді сақтандыру шығындарының артуы сияқты елеулі салдарға тап болуы мүмкін. Халықаралық қауіпсіздік жүйелері әлсіреп жатқан жағдайда бизнес ұзақ мерзімді тұрақсыздық кезеңдеріне дайын болуы және тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік беретін стратегияларды әзірлеуі тиіс.
Жасанды интеллект: жеткіліксіз реттеу жағдайында тәуекелдерді басқару
Жасанды интеллектке инвестициялар өсуді жалғастыруда, жаһандық келісілген реттеулердің болмауына қарамастан. 2023 жылы генеративті жасанды интеллект технологияларына жеке инвестициялар сегіз есеге өсіп, 25,2 миллиард долларға жетті. Алайда жаһандық реттеу базасының болмауы жасанды интеллектті өз процестеріне енгізетін компаниялар үшін қосымша тәуекелдер тудырады.
Нақты реттеу жүйелері болмаған жағдайда, компаниялар жасанды интеллектті пайдаланумен байланысты тәуекелдерді басқару стратегияларын өз бетінше әзірлеуге мәжбүр. Бұл мәліметтерді қорғауды, киберқатерлердің алдын алуды және технологияларды пайдаланудың ашықтығын қамтамасыз етуді қамтиды. Осы аспектілерге тиісті көңіл бөлмейтін компаниялар елеулі беделдік және қаржылық тәуекелдерге тап болуы мүмкін.
naryk.kz сайтынан алынды.
