Қытайдың ресіми мәліметтері бойынша, короновирустың таралу қарқыны бәсеңдеп, вирус жұқтырғандардың күнделік саны азайып, адамдарға үміт ұшқынының жылты байқалды-ау деп отырғанда, ол туралы басқа елдерден жеткен мәліметтер денені түршіктіргендей. Алғашқы нысанаға Жапония ілігіп тұр. Diamond Princess лайнеріндегі 691 науқасты қоса есептегенде бұл елде 769 кісі аталмыш індетті жұқтырып үдгерген. Оның ішінде 14-і вирус ошағы Уханнан эвакуацияланғандар Кореяда 20 ақпан бір күнде вирус жұқтырғандар саны 53-ке, 22 ақпан 229-ға, 24 ақпан 161-ге өсіп, барлығы 838 адам індетке жолыққан. 7 кісі жан тәсілім еткен. Мұның жартысынан көбінің 61 жастағы діндар әйелден жұқтырғандығы анықталып отыр. Ол әйел ауыру белгілері білінгеннен кейін де іркес-тіркес 4 мәрте дінни рәсімге қатысқан. Ол қатысқан бір реткі мәйітті ақтық сапарға шығару рәсімінде болған 102 кісінің 99-ы вирус жұқтырған болып шықты. Қорқыныштысы, ол әйел шетелге шықпаған, вирусты қайдан жұқтырғаны беймілім. Жапония мен Корея жағдайдың “алдын алу” кезеңінен өтіп кеткендігін, кезекте індеттің таралу қарқынына тосқауыл қоюға көшкендіктерін хабарлады. Ирандағы жағдай тіптен үрейлі. 19 ақпан алғашқы жұқтырушыны байқаған Иранда, 24 ақпанда вирус жұқтырғандар саны 61-ге жетті, оның 12-сі көз жұмған. Ең алғаш індет жұқтырып, әзір жаһанамдық болған 2 бейбақ ешбір Қытайлықпен жұғыспаған, шетелде де болмаған, әуелі өздері тұрғылықты Кум вәлаятынан да аттап шықпаған. Вирустың оларды қайдан іздеп тапқаны да сырлы күйінде қалып отыр. Ары қарай, Ливан мен Канадада осы Ираннан вирус жұқтырып жеткендер анықталған. Демек, Ирандағы жағдай ондағы санды мәліметтерден әлідеқайда салмақты болуы ықтимал. 23 ақпан ел үкіметі 14 провинцияда оқуды тоқтатып, елдегі жоспарланған барлық өнер шараларын кейінге шегергендігі тегін емес. Қазір Орта шығыста БАӘ, Иран, Ливан, Израйлдер індетке шалдыққан елдер қатарын толықтырып отыр. Израйлге де вирусты Корея саяхатшыларының жұқтырып кеткендігі анықталды. Израйл Корея, Жапония, Тайланд, Сингапор, ҚХР-нан келетін шетелдіктерге шектеу қойса, Ирак пен Кувейт Иранмен арадағы рейстерді алып, Түркия мен Пакистан, Армения, Ауғанстандар онымен шекараларын жауып алды.
Вирус Италияны да оңдырмай “қапты”. Мысалы, 21 ақпаннан бұрын ол елде бір кісі тіркелген-ді, 23 ақпанда шалдыққандар саны бірден 117-ге өсті. 2 кісі мерт болған. Қазір Италия билігі індет тараған аймақтардағы 50 мыңнан астам тұрғыны бар он неше кентті карантинге алды. Керек болса полицияны, тіпті, армияны карантин тәртібін сақтауға тартамыз деп отыр, тәртіпке қиғаштық жасағандар 3 ай мерзімге қамалатын түрі бар. Сондай-ақ, барлық әлеуметтік шараларды өткізуге шектеу қойды, мектеп, мейрамхана, шіркеу, сауда маркеттерін жауып жатыр.
Осынау жағдаяттарға байланысты WHO бас хатшысы індетті тізгіндеу мүмкіндігінің тарайып бара жатқандығын ескертіп, “вирус қалаған бағытына қарай өрбуі ықтимал”, “тиянақты жұмыс жасай алсақ қана, дағдарыстың бетін бұра аламыз, орайды жіберіп алсақ, әңгіме насырға шапқалы тұр” деп ашық мәлімдеді. АҚШ жұғымтал індеттердің абыз мәртебелі маманы Anthony Fauci сұхбатында “Жапония, Корея елдерінде вирустың адамнан адамға, тағы да адамға жұғатындығы байқалды, және оның таралу қайнары неден екендігін біле алмаудамыз. Бұл вирустың ауқымды тарайтындығынан дерек берсе керек”, “бүйте берсе, біздің ел де (АҚШ) мұны тізгіндей алмас-ау” деп ағынан жарылды. АҚШ CDC иммунитет және тыныс алу науқастары ұлттық орталығының жетекшісі Nancy Messonnier де “қазірге вирустың Америка аумағында тарағанын көре қойған жоқпыз, бірақ, түбінде оған да куәгер болуымыз кәдік” деп отыр.
Шығыста вирус ошағы тұр, онымен жолаушылар барыс-келісін уақытша доғарғанымызбен, тауар айналымы жүріп жатыр. Короновирустың Осы Қытайдан импорттталып жатқан тауармен ере келмесіне, оның шығу тегі анықталмаған жағдайда, ешкім де тұжырым айта алмаса керек. Ал, жоғарыда баяндағанымыздай, батысымыз вируспен қоршалып келеді. WHO болса короновирусты дамушы елдерге жолатпауды, күшті Африка және сол сияқты оңай жұқтыратын қауқарсыз өңірлерге шоғырландыруды дәріптеп отыр. Осының өзі бізге аса сақтықты ескертумен бірге, бейқамдықтан жылдам сергіп, қазіргі қабылдаған шараларды бекемдей түскеннің үстіне жаңа алдын алу шараларын қабылдауымызды, өзімізбен қатысы жоқтай енжар психологиядан дереу арылуымызды талап етеді. Ендеше, ес жиятын, өзімізге бекем болатын, ұлттық қауыпсіздік үшін дабыл қағатын мезет жеткен сияқты.
Құрмет Қабылғазыұлы
Jebeu.kz
